این مطلب از فصل نامه زمستان 1388 سازمان انتقال خون آورده شده است(اینک بانام پیام خون روانه پایگاههای شهرستانی میگردد).
...صدای ناگهانی ترمزوکشیده شدن لاستیک روی سنگ فرش خیابان توجه رهگذران راجلب کردوهمگی به سمت جوانی که صدای فریادش رفته رفته تبدیل به ناله می شد هجوم بردند.یک جوانمرد او را به بیمارستان رساند...
####
...پیرمرد خم شدتا نوه ی کوچکش رااز روی زمین بلند کرده،درآغوش بکشد.ناگهان درد عمیق وبرنده ای در سینه اش احساس کرد.چشمانش سیاهی رفت ودیگرچیزی نفهمید.چشمانش راکه باز کرد خودش را روی تخت بیمارستان دید...
####
...زن،خوشحال اززندگی کوچکی که در وجودش درحال رشدونمو بود،داشت به کارهای خانه رسیدگی میکردکه یکباره سرش به شدت دردگرفت.احساس کرد که رگهای سرش ضربان دارند.خیلی زودفهمیدکه دوباره فشارخونش بالا رفته،پیشتر هم به این حالت دچار شده بودولی این بارچیز دیگری بود...
####
موارداشاره شده تنها گوشه ای از صدها موردی است که روزانه به بیمارستانهای گوناگون ارجاع شده واحتیاج به جراحی پیدا می کنند و خوشبختانه اکثر موارد آن نتیجه خوبی دارند ولی متاسفانه در مواردی(هرچندنادر)این امکان وجود دارد که آخر داستان به این شکل نباشد.
####
...پرستار گوشی تلفن را گذاشته و با ناراحتی به پزشک جراح می گوید که از آزمایشگاه تماس گرفته اند،گویا گروه خونی بیمار از انواع کمیاب است و به همین دلیل نمی توانند برای او خون ذخیره کنند.پزشک به سرعت به وضعیت بیمار رسیدگی کرده و دستور می دهد گروه خون او دوباره بررسی شود و اگر لازم است نمونه ای از خون بیمار به سازمان انتقال خون ارسال شود...
####
"دریک تحقیق انجام شده در مورد یک گروه خونی خاص به نام بمبئی در ایران،درهریک میلیون نفر،یک نفر دارای این گروه خونی می باشد."
بیشتر مردم گروه خونی O منفی را کمیاب می دانند،درصورتی که میزان آن درجامعه از میزان اشاره شده درمورد گروه بمبئی بسیاربالاتر است. براستی مگر چند نوع گروه خونی وجود دارد؟
واقعیت اینستکه تا به حال بیش از 20 نوع سیستم گروه خونی کشف شده که سیستمهای ABO و Rh تنها دو نوع از آنها هستند.
هرکدام از این سیستمها دارای چند عضو به نام آنتی ژن هستند،تاکنون بیش از 200 آنتی ژن منحصر به گلبول های قرمز خون دراین 20 سیستم گروه خونی شناخته شده اند.آنتی ژن های گروه های خونی،مولکول های ریزی هستند که برروی گلبول های قرمز خون قرار گرفته اند.هرفرد دارای یکسری از آنتی ژن های خاص،روی گلبول های قرمز خود می باشد که توسط ژن های به ارث رسیده از پدر و مادر ایجاد شده اند.برخی از این آنتی ژن ها(و به تبع آن گروه های خونی مربوط به آنها)شیوع بیشتری درجامعه دارند وبرخی نیز شیوع کمتر،بعضی ازآنها نیز بسیار کمیاب هستند بطوریکه ممکن است محدود به یک فامیل و حتی خانواده شوند.
یکی از این گروه های بسیار کمیاب و نادر گروهی به نام بمبئی است که نام آن مربوط به ناحیه ای است در هند که این گروه خونی درمورد یکی از افراد اهل آنجا کشف شده است.افراد دارای گروه بمبئی ،آنتی ژن های A و B راندارند(مانند گروه خونی O )اما بر خلاف گروه خونی O آنتی ژن H را(که در واقع سنگ بنا و پایه سیستم ABO است)برروی سطح گلبول های قرمزخون ندارند بنابراین،گروه خونیO بمبئی تنها از اهداکننده های هم گروه خود می تواند خون دریافت نماید ولی مانند گروه O می تواند به افراد باگروه های دیگر،خون اهدا نماید.
همانطور که مراکز انتقال خون باید در هر زمان دارای گروه های خونی گوناگون مورد نیاز باشند،لازم است تا این مراکز،مجهز به بخش هایی برای جستجو و نگهداری گروه های گوناگون کمیاب و نادر(درحد توان و امکانات)باشند تا در مواقع خاص،بتوانند نیاز بیماران دارای این گروه ها را برطرف سازند.با توجه به اینکه نگهداری خون به شکل مایع حداکثر تا 35 روز،امکان پذیر است و با توجه به اینکه یافتن این گروه ها بسیارمشکل و وقت گیر بوده و ازطرفی مصرف آنها نیز محدود به افراد خاصی می شود،لذا نگهداری طولانی مدت آنها،امری ناگزیر است.
امروزه یکی از راه های نگهداری طولانی مدت گلبولهای قرمز خون انجماد می باشد که پس از آماده سازی اولیه و استفاده از نگهدارنده ی مخصوص و متعاقب آن بسته بندی و ایجاد شرایط بسیار سرد(تا 80 درجه ی سانتیگراد زیر صفر)انجام می گیرد.انجام مراحل انجماد وقت گیر،پرهزینه و نیازمند به امکانات،دستگاه های خاص و نیروی انسانی متخصص و از همه مهمتر همکاری افراد دارای این گروه خونی می باشد.
این افراد به دو شکل می توانند همکاری داشته باشند:
1/اهدا منظم خون خود به منظور انجماد و نگهداری طولانی مدت در سازمان انتقال خون.
2/معرفی افراد درجه یک خانواده ی خود به منظور بررسی احتمال وجود این گروه خونی در آنها.
بخش انجماد سازمان انتقال خون ایران با پشتوانه ی سالها تجربه در امر جستجو و نگهداری خون با گروه های خاص و در نهایت آماده سازی آنها به منظور تزریق به افراد نیازمند تنها مرکز نگهداری طولانی مدت(گلبول های قرمز)خون درکشور می باشد.از مهمترین وظایف این بخش می توان به موارد زیر اشاره نمود:
1/جستجو برای یافتن گروه های خونی کمیاب و نادر.
2/آماده سازی گروه های مورد نظر برای انجماد.
3/انجماد ونگهداری طولانی مدت خون(تا 10 سال).
4/ذوب و آماده سازی خون های منجمدبه منظور تزریق به بیماران با گروه های خونی مورد نظر بر حسب در خواست پزشک.
5/ارتباط و هماهنگی با بخش های گوناگون ذیربط،از جمله پایگاه های انتقال خون سراسر کشور به منظور شناسایی افراد دارای گروه خونی بمبئی،دریافت و ارسال خون آنان جهت ذخیره سازی در بخش انجماد.
6/ارتباط مداوم با افراد شناخته شده ی دارای گروه های خونی کمیاب و نادر.
بخش انجماد خون به منظور توسعه ی کمی و کیفی خود و در نتیجه افزایش سطح خدمت رسانی به گروه های هدف،علاوه بر توجه و حمایت مسئولین ذیربط از نقطه نظر تامین مواد،دستگاه های خاص و پرسنل،نیازمند همکاری افراد دارای گروه های خونی کمیاب ونادر می باشد.
بنابراین برای یاری رسانی و ارائه ی خدمات به تمامی نیازمندان به گروه های خونی خاص،در انتظار ایثار سرخ شما هستیم و بخش انجماد خون سازمان انتقال خون ایران،مکان امنی است برای نگهداری ازاین امانت های سرخ کمیاب تا جاری شدن در رگ های تشنه ی نیازمندان به آن.
"باسپاس بی کران"
